 |
| |
ANDERSEN HANS CHRISTIAN
Title:ŚWINIOPAS
Subject:FICTION

Hans Christian Andersen
Åšwiniopas
-o000o
Był sobie pewnego razu bardzo ubogi książę. Miał księstwo małe, ale
dość duże na to, by mógł się ożenić; a chciał się właśnie żenić!
Było to co prawda zuchwalstwo, że odważył się spytać córkę cesarza:
„Czy chcesz mnie mieć za męża?â€, ale jednak oÅ›mieliÅ‚ siÄ™ to uczynić, bo
imię jego było sławne na cały świat. Tysiąc księżniczek zgodziłoby się
chętnie, ale dowiecie się zaraz, co uczyniła córka cesarza.
Zatem słuchajcie.
Na grobie ojca księcia rósł krzak róży, cudny krzak róży. Zakwitał
tylko raz na pięć lat, i to jedną jedyną różą. Ale ta róża pachniała tak
słodko, że wąchając ją zapominało się o wszystkich zmartwieniach i
troskach. Miał też książę słowika, który tak pięknie śpiewał, jak gdyby w
jego gardziołku mieściły się wszystkie niebiańskie melodie. Tę różę i tego
słowika miała dostać księżniczka; w tym celu różę i słowika włożono do
srebrnych szkatułek i tak posłano je księżniczce.
Cesarz kazał przynieść dary do wielkiej sali, gdzie księżniczka bawiła
siÄ™ z damami dworu w „goÅ›ciâ€; przez caÅ‚y Boży dzieÅ„ nie robiÅ‚y nic innego.
Gdy zobaczyła duże szkatułki z darami, klasnęła z radości w ręce i
zawołała: – Ach, gdyby to był maleńki kotek! – Ale w szkatułce była cudna
róża.
– Jakże ładnie zrobiona! – powiedziały wszystkie damy dworu.
– Jest więcej niż ładna – powiedział cesarz. – Jest piękna. Lecz
księżniczka powąchała różę i była bliska płaczu.
– Fe, ojczulku – powiedziała – to nie jest sztuczna róża, tylko
prawdziwa.
– Fe – powiedziały wszystkie damy dworu – prawdziwa!
– Zanim się zaczniemy gniewać, zobaczmy, co jest w drugim pudle –
powiedział cesarz; wyjęto słowika, który zaczął tak pięknie śpiewać, że
nie można mu było nic zarzucić!
– Superbe! Charmant! – zawołały damy dworu, gdyż paplały wszystkie po
francusku, jedna gorzej od drugiej.
– Jakżeż ten ptak przypomina mi pozytywkę świętej pamięci cesarzowej –
powiedział stary marszałek dworu – zupełnie ten sam ton, ten sam wyraz!
– Tak – powiedział cesarz i rozpłakał się jak dziecko.
– Chyba to nie jest żywy słowik! – powiedziała księżniczka.
– To żywy ptak – powiedzieli ci, którzy przynieśli dary.
– W takim razie wypuśćcie go! – zawołała księżniczka i w żaden sposób
nie chciała widzieć księcia.
Ale on nie tracił nadziei; posmarował sobie twarz na brązowo i czarno,
wcisnął głęboko na oczy czapkę i zapukał do drzwi.
– Dzień dobry, cesarzu – powiedział – czy mógłbym dostać jakąś służbę
na dworze?
– Wielu ludzi szuka tu pracy – odpowiedział cesarz – ale zobaczymy,
potrzebuję kogoś, kto by mi pilnował świń, których mamy bardzo dużo. W ten
sposób książę został cesarskim świniopasem. Dostał na mieszkanie ciasną,
brzydką komórkę obok świńskich chlewów i miał w niej pozostać; cały dzień
pracował, a kiedy nadszedł wieczór, zrobił prześliczny, mały garnuszek z
dzwoneczkami wokoło; kiedy w garnku gotowało się, dzwoneczki dzwoniły
ślicznie i grały starą melodię:
Ach, kochany Augustynie,
Wszystko minie, mnie, minie!
Ale największa sztuka polegała na tym, że kiedy się trzymało palce nad
parą wydobywającą się z garnka, można było natychmiast poczuć zapach
wszystkich potraw, jakie gotowały się we wszystkich kuchniach miasta; no,
to było przecie coś zupełnie innego niż jakaś tam róża.
– Księżniczka poszła ze wszystkimi damami dworu na spacer i usłyszawszy
melodię uradowała się niezwykle, bo właśnie to potrafiła grać. „Ach,
kochany Augustynieâ€, byÅ‚a to jedyna melodia, którÄ… umiaÅ‚a zagrać, i to
tylko jednym palcem.
– To właśnie tylko umiem! – powiedziała. – Musi to być wykształcony
świniopas! Słuchaj, idź do niego i spytaj, ile kosztuje ten instrument!
Jedna z dam dworu musiała pójść, ale przedtem włożyła drewniaki na
nogi.
– Ile chcesz za ten garnek? – spytała dama.
– Chcę dziesięć pocałunków księżniczki! – powiedział świniopas.
– Na litość boską! – zawołała dama dworu.
– Ani jednego mniej! – odpowiedział świniopas.
– Co on mówił? – spytała księżniczka.
– Nie mogę tego powtórzyć! – odezwała się dama dworu. – To potworne!
– Możesz mi szepnąć do ucha! – Więc szepnęła.
– Jaki niegrzeczny! – powiedziała księżniczka i szybko odeszła, ale gdy
przeszła kawałek drogi, dzwoneczki zadzwoniły cudnie:
Ach, kochany Augustynie,
Wszystko minie, minie, minie!
– Poczekaj! – powiedziała księżniczka. – Spytaj go, czy nie wystarczy
mu dziesięć pocałunków dam dworu!
– Dziękuję! – odrzekł świniopas. – Dziesięć pocałunków księżniczki albo
nic z garnka!
– Cóż to za uparte stworzenie! – powiedziała księżniczka. – Musicie
mnie zasłonić, żeby nikt tego nie widział!
I damy dworu ustawiły się naokoło, rozpostarły swoje suknie i świniopas
otrzymał swoje dziesięć pocałunków, a księżniczka dostała garnek.
Co to była za radość! Przez cały wieczór i przez cały dzień musiało się
gotować w garnku; nie było w całym mieście ani jednej kuchni, o której nie
wiedziano by, co się w niej gotuje, począwszy od kuchni marszałka dworu, a
skończywszy na szewcu. Damy dworu tańczyły i klaskały w ręce.
– Wiemy, kto będzie jadł słodką zupę i pączki. Wiemy, kto będzie miał
kaszę i pieczeń. Jakie to ciekawe!
– Niezmiernie ciekawe! – powiedziała ochmistrzyni dworu.
– Nie gadajcie za dużo, zapominacie, że jestem córką cesarza!
– Rozumie się! – powiedziały wszystkie.
Świniopas, to jest książę (ale nikt nie wiedział, że nie jest
prawdziwym świniopasem), nie tracił czasu i coraz to robił coś innego;
teraz zmajstrował grzechotkę, która przy potrząsaniu grała najpiękniejsze
walce, polki, oberki, jakie wymyślono od początku świata.
– To jest superbe! – powiedziała księżniczka idąc koło chlewów.
– Nigdy jeszcze nie słyszałam piękniejszej kompozycji! Słuchaj no, idź
do niego i spytaj, ile ten instrument kosztuje; o pocałunkach nie ma mowy!
– Chce sto całusów księżniczki! – powiedziała dama dworu wróciwszy od
świniopasa.
– Oszalał chyba! – powiedziała księżniczka i odeszła; ale kiedy uszła
mały kawałek, zatrzymała się. – Trzeba popierać sztukę! – powiedziała.
– Jestem córką cesarza! Powiedz mu, że dostanie jak wczoraj dziesięć
pocałunków, a resztę od dam dworu!
– Ach, nie bardzo się nam chce! – powiedziały damy dworu.
– To próżne gadanie! – powiedziała księżniczka. – Skoro ja go
całowałam, wy możecie też się poświęcić. Pomyślcie tylko, daję wam
utrzymanie i pensję! – Wobec tego dama dworu musiała znowu pójść do
świniopasa.
– Sto całusów księżniczki – odpowiedział – lub każdy zostaje przy
swoim!
– Ustawić się! – powiedziała księżniczka. I wszystkie damy dworu
ustawiły się naokoło, by ją zasłonić, a on zaczął całować.
– Co to może być za zbiegowisko tam obok chlewów? – powiedział cesarz,
który się zjawił na balkonie; przetarł oczy i nałożył okulary. – To jakaś
sprawka dam dworu; muszę zejść na dół! – Wsunął głębiej pantofle, bo były
bardzo przydeptane.
Jakże się śpieszył!
Zszedł na podwórze i skradał się po cichu, a damy dworu były tak zajęte
liczeniem pocałunków i pilnowaniem, aby wszystko odbyło się uczciwie i aby
świniopas nie dostał ich ani za dużo, ani za mało, że nie zauważyły go
wcale. Cesarz wspiÄ…Å‚ siÄ™ na palcach.
– Co to jest? – zawołał, zobaczywszy całującą się parę, i rzucił w nich
pantoflem akurat w chwili, gdy świniopas otrzymywał osiemdziesiąty szósty
pocałunek. – Precz! – powiedział cesarz, bo był bardzo zły. I kazał
księżniczkę i świniopasa wyrzucić z granic cesarstwa.
Wtedy księżniczka zaczęła płakać, świniopas żartował, a deszcz lał
strumieniami.
– Ach, ja nieszczęsna! – powiedziała księżniczka. – Dlaczego nie zgodziłam
się być żoną pięknego księcia. Ach, jakże jestem nieszczęśliwa!
Świniopas skrył się za drzewem, starł brązową i czarną farbę z twarzy,
zrzucił nędzne ubranie i wystąpił w całym książęcym przepychu, tak piękny,
że księżniczka mu się ukłoniła.
– Ukazałem się, by ci wyrazić mą pogardę! – powiedział. – Nie chciałaś
prawdziwego księcia; nie poznałaś się na róży i słowiku; a świniopasa
całowałaś, aby dostać grającą zabawkę! Masz teraz za to!
I poszedł sobie do swojego królestwa, zatrzasnąwszy i zaryglowawszy jej
drzwi przed nosem; mogła sobie teraz stać na dworze i śpiewać:
Ach, kochany Augustynie,
Wszystko minie, minie, minie!
...
|
|
|
