| |
JANSSON TOVE
Title:WIOSENNA PIOSENKA
This text will be replaced
Subject:FICTION
Speaker:KARWOWSKA ANETA SYLWIA
Tove Jansson -- Wiosenna piosenka
(tł. Irena Szuch-Wyszomirska)
W pewien pogodny i bezchmurny wieczór w końcu kwietnia Włóczykij zaszedł
tak daleko na północ, że na stokach skał, po ich północnej stronie, leżały
jeszcze łaty śniegu.
Wędrował cały dzień przez niezbadane okolice, słysząc nad sobą nawoływanie
ptaków przelotnych.
Również i one wracały z południa w rodzinne strony.
Szło mu się łatwo, plecak był niemal pusty, a trosk nie miał żadnych.
Cieszył się lasem, pogodą i sobą samym. Teraz, kiedy jasnoczerwone słońce
świeciło pomiędzy brzozami, a powietrze było rześkie i łagodne, dzień
wczorajszy i jutrzejszy wydawały mu się równie odległe.
"To jest wieczór na piosenkę" - pomyślał Włóczykij. - "Na nową piosenkę,
która składać się będzie w jednej części z nadziei, w dwóch z wiosennej
tęsknoty i której resztę stanowić będzie niewypowiedziany zachwyt, że mogę
wędrować, że mogę być sam i że jest mi z sobą dobrze".
Melodię tę nosił pod kapeluszem od wielu dni, ale nie miał jeszcze odwagi
jej wydobyć. Trzeba było poczekać, aż wyrośnie, aż stanie się radosnym
przekonaniem, że gdy tylko dotknie wargami swojej harmonijki, wszystkie
dźwięki wskoczą na właściwie miejsca.
Jeśli wydobyłby ją za wcześnie, mogłoby się zdarzyć, iż przekorne dźwięki
ułożyłyby się w piosenkę tylko w połowie dobrą lub że mógłby je pogubić i
nigdy już nie potrafiłby uchwycić ich we właściwy sposób. Melodie to
sprawy poważne, szczególnie jeśli mają być wesołe i zarazem rzewne.
Lecz tego wieczoru Włóczykij czuł się pewny swojej piosenki. Istniała już,
była niemal gotowa - lepsza od wszystkich, jakie kiedykolwiek wymyślił.
Kiedy dojdzie do Doliny Muminków, zagra ją siedząc na poręczy mostu, a
Muminek powie zaraz, że jest piękna. Że jest niezwykle piękna.
Włóczykij przystanął; zrobiło mu się trochę przykro. Tak, Muminek, który
czekał na niego i okropnie tęsknił. Muminek, który siedział w domu i
czekał, i podziwiał go, i zawsze mu mówił: "Naturalnie, musisz być wolny.
Jasne, że musisz wyruszyć w drogę. Jasne, rozumiem - czasem musisz być
sam".
Lecz jednocześnie oczy Muminka robiły się chmurne z rozczarowania i
bezradnej tęsknoty.
- Oj, oj - powiedział Włóczykij podejmując wędrówkę. - Ojojoj. Tyle jest
uczuć w tym Muminku. Ale nie będę teraz o nim myślał. Dziś wieczorem
jestem sam z moją melodią, a dzisiejszy wieczór to nie jutro.
I po chwili udało się Włóczykijowi zupełnie zapomnieć o Muminku. Węszył za
dobrym miejscem na rozbicie namiotu, a kiedy nie opodal w lesie usłyszał
szmer strumyka, zaraz ruszył w tamtą stronę.
Ostatni czerwony promień słońca zgasł pomiędzy pniami - nadchodził
wiosenny zmierzch, powolny i błękitny. Cały las był błękitny, a brzozy,
jak białe kolumny, wędrowały coraz głębiej i głębiej w mrok.
To był dobry strumyk.
Przejrzysty i brązowy tańczył poprzez warstwy zeszłorocznych liści i
resztki tuneli lodowych, skręcał w mech, pikował w dół małym wodospadem i
opadał na białe, piaszczyste dno. Czasem śpiewał w tonacji dur jak komar,
to znów starał się grzmieć niby wielki i groźny potok, czasem zaś bulgotał
przepłukując sobie gardło wodą ze stopniałego śniegu i śmiał się ze
wszystkiego.
Włóczykij stał na mokrym mchu i nasłuchiwał.
"W mojej piosence musi być strumyk" - pomyślał. - "Jako refren".
W tej samej chwili od progu wodospadu oderwał się kamień i zmienił melodię
wody o jednÄ… oktawÄ™.
"To nie było złe" - pomyślał Włóczykij z podziwem. - "To jest sposób na
ułożenie melodii. Gwałtowne zwroty i przejścia.. Zastanawiam się, czy moja
piosenka nie powinna być piosenką strumyka".
Wydobył kociołek i napełnił go pod wodospadem. Potem ruszył pod świerki,
by poszukać drzewa na ogień. Las mokry był od tającego śniegu i wiosennych
deszczy, więc Włóczykij zmuszony był wpełznąć w gąszcz jeżyn, aby znaleźć
suche patyki. WyciÄ…gnÄ…Å‚ Å‚apkÄ™ i w tym samym momencie ktoÅ› krzyknÄ…Å‚,
przemknął pod świerkami i jeszcze dłuższą chwilę słychać było ów głos,
zanikający w głębi lasu.
"Tak, tak" - mruknął Włóczykij do siebie. - "Zwierzątka i drobiazg leśny
wszelkiego rodzaju pod każdym krzakiem. To się wie. Dziwne, że toto zawsze
takie nerwowe. Im mniejsze, tym bardziej narwane".
Wyciągnął suchą szczapę i nieco drobnych gałęzi i spokojnie zbudował
ognisko u zakrętu strumyka. Ogień, jako że ognisko zbudowane było
umiejętnie, chwycił od razu; Włóczykij bowiem przyzwyczajony był gotować
sobie obiady sam. Nigdy, jeśli nie był do tego zmuszony, nie gotował
obiadu komuś innemu i obiady innych niewiele go obchodziły. Wszyscy
upierali się zawsze, żeby rozma- wiać przy jedzeniu.
Mieli też słabość do krzeseł i stołów, a w najcięższych przypadkach
używali serwetek. Słyszał nawet o pewnym Paszczaku, który za każdym razem
przebierał się do jedzenia, lecz była to zapewne tylko złośliwa plotka.
Włóczykij jadł swoją cienką zupę i w zamyśleniu popatrywał na ziemię pod
brzozami, całą okrytą mchem.
Melodia była teraz bardzo blisko, wystarczyło ją złapać za ogon. Ale
Włóczykij miał czas - melodia była otoczona i nie mogła uciec. Wpierw
należało zmyć naczynia, potem zapalić fajkę i wówczas - gdy ogień będzie
przygasał, a nocne zwierzęta zaczną się nawoływać w lesie - dopiero
wówczas przyjdzie pora piosenki.
W chwili gdy zabierał się do płukania kociołka w strumyku, spostrzegł to
stworzonko. Siedziało pod korzeniem po drugiej stronie wody i patrzyło na
niego spod zmierzwionej grzywki.
Było najwyraźniej przestraszone, lecz jednocześnie jego oczy z ogromnym
napięciem i zaciekawieniem śledziły każdy ruch Włóczykija.
Para nieśmiałych oczu pod strzechą włosów: tak właśnie wyglądają ci, z
którymi nikt się nie liczy.
Włóczykij udał, że nie zauważył stworzonka. Zgarnął ognisko i naciął
jedliny, aby mieć na czym usiąść. Wydobył fajkę i zapaliwszy ją
nieśpiesznie, wydmuchiwał w nocne niebo piękne obłoczki dymu i czekał na
swojÄ… wiosennÄ… piosenkÄ™.
Ale piosenka nie przychodziła. Czuł natomiast oczy stworzonka - śledziły
go, podziwiały każdy jego ruch, wszystko, co robił - i Włóczykij poczuł,
jak wzbiera w nim niechęć.
Klasnął więc w łapki i zawołał:
- A sio!
Ale wówczas stworzonko wypełzło spod korzeni i rzekło bardzo nieśmiało:
- Mam nadzieję, że się nie przestraszyłeś? Ja wiem, kto ty jesteś. Jesteś
Włóczykij.
Po czym stworzonko zeszło wprost do strumienia, by przejść go w bród. Lecz
strumyk był za duży dla tak małego stworzenia, a woda była lodowato zimna.
Traciło grunt pod nogami i przewracało się, a jednak Włóczykijowi, pełnemu
niechęci, nie przyszło do głowy, aby mu pomóc.
W końcu coś żałosnego i cienkiego jak nitka wdrapało się na piaszczysty
brzeg i dzwoniąc zębami powiedziało:
- Hej! Taki jestem szczęśliwy, że cię spotkałem.
- Hej! - odpowiedział Włóczykij chłodno.
- Czy mogę ogrzać się przy twoim ognisku? - mówiło dalej stworzonko, a
jego mokra twarz promieniała. - Pomyśl, będę tym, który siedział kiedyś
przy ognisku Włóczykija. Nie zapomnę tego nigdy, nigdy, przez całe życie.
Stworzonko przysunęło się nieco bliżej, położyło łapkę na plecaku i
spytało uroczyście szeptem:
- To tutaj masz harmonijkę? Ona jest tu w środku?
- Tak - odpowiedział Włóczykij dość oschle. Jego samotna melodia znikła i
cały nastrój był zepsuty. Ścisnął zębami cybuch fajki i wbił spojrzenie
między brzozy, nie widząc ich.
- Nie przeszkadzaj sobie - zawołało stworzonko - jeśli chcesz grać. Nie
masz pojęcia, jak tęsknię za muzyką. Nigdy nie słyszałem muzyki. Ale o
tobie słyszałem. Jeż, myszka i moja mama opowiadali mi o tobie... Myszka
nawet cię widziała! Nie masz pojęcia... tu się tak niewiele dzieje... A my
tak dużo marzymy...
- No, a jak ty się nazywasz? - spytał Włóczykij. Wieczór i tak był
popsuty, uważał więc, że już lepiej będzie porozmawiać.
- Jestem taki mały, że się nie nazywam. Nie mam imienia - odpowiedziało
stworzonko z przejęciem. - Zresztą nikt mnie o to nigdy przedtem nie
zapytał. I przychodzisz ty, o którym tyle słyszałem, którego tak bardzo
pragnąłem zobaczyć, i pytasz, jak się nazywam. Czy sądzisz - o, gdybyś tak
mógł, pomyśl - to jest, chciałem powiedzieć, czy sprawiłoby ci to wiele
trudu, gdybyś mi wymyślił imię, które byłoby tylko moje i niczyje więcej?
Teraz, dzisiaj wieczorem?
Włóczykij mruknął coś i naciągnął kapelusz na oczy. Ktoś o długich,
spiczastych skrzydłach przeleciał nad strumieniem, wołając żałośnie i
przeciągle w głębi lasu: Ju-juu, ju-juu, ti- uu...
- Nigdy nie jest się zupełnie wolnym, jeśli się kogoś za bardzo podziwia -
powiedział nagle Włóczykij. - To wiem.
- Wiem, że ty wszystko wiesz - mówiło dalej stworzonko przysuwając się
jeszcze bliżej. - Wiem, że wszystko widziałeś. Wszystko, co mówisz, jest
słuszne, i zawsze będę się starał być równie wolnym jak ty. I wiem, że
teraz pójdziesz do domu, do Doliny Muminków wypoczniesz i spotkasz
znajomych... Jeż mówił, że kiedy Muminek obudził się ze snu zimowego,
zaraz zaczął tęsknić za tobą... Czy to nie przyjemnie mieć kogoś, kto
tęskni i chodzi, i czeka, i czeka?
- Przyjdę, kiedy mi się będzie podobało - przerwał Włóczykij gwałtownie. -
Może wcale nie przyjdę. Może pójdę w zupełnie inną stronę.
- Ach! To on się bardzo zmartwi - powiedziało stworzonko.
Jego futerko zaczęło już schnąć w cieple i z przodu zrobiło się
jasnobrązowe i miękkie. Stworzonko znów dotknęło plecaka i spytało
ostrożnie:
- Może byś... Tyle podróżowałeś...
- Nie - odpowiedział Włóczykij. - Nie teraz. - I pomyślał rozgoryczony:
"Dlaczego nie pozwolą mi nigdy zachować moich wspomnień o wędrówkach tylko
dla siebie? Czy nie mogą zrozumieć, że gadaniem niszczą wszystko? Jeśli im
opowiadam, to potem nic nie zostaje. Pamiętam tylko swoje własne
opowiadanie, kiedy staram się przypomnieć sobie, jak było".
Przez długą chwilę panowała cisza, aż ptak nocny znów zaczął wołać.
Wtedy stworzonko wstało i powiedziało cicho:
- No, to chyba pójdę do domu w takim razie. Hej!
- Hej! Hej! - odpowiedział Włóczykij i poruszył się niespokojnie. -
Słuchaj. To imię, o którym mówiłeś. Mógłbyś nazywać się: Ti-ti-uu.
...
|
|
